Bakla ti Anakna? (1)

Dear Doc Gener ken Doc Lorna, Maysaak nga ina iti maysa a lalaki nga agtawen iti 18. Mangal-ala ti anakko iti Mass Communication iti maysa a pribado a kolehio. Nupay madmadlawko kenkuana ti sumagmamano a tanda ti kinabakla, dina met akuen. Nalabit gapu ta kameng ti militar ti amana. Bugbugtong nga anakmi ket mabalin a di maako ti asawak no maammuanna a “bakla” ti anakmi. Ururayek ti panagpudno ti anakko. Masapul kadi a kasaok nga aklonenna nga isuna ket bakla? Kasano nga aramidek? Nakasaganaak met ketdi a mangawat iti kasta a katataona, ngem siempre, agan-annadak laeng nangruna ket soldado ti asawak sa adda latta met dagiti kakailiantayo a madi ti pagkitkitaanda kadagiti bakla. Panagkunak, daytoy a pakaseknak ket adda amin iti daytay ibagbagada a SOGIE a maysa a gakat iti Kongreso. Ilawlawagyo man no ania daytoy. Dios ti agngina.--Troubled Momshie ti Ilocos Norte Dear Troubled Momshie ti Ilocos Norte, Naimpanawenan daytoy topiko a SOGIE ta agbalbalinen a kangrunaan nga isyu iti gimong ken kultura dagiti sibilisado a babbai ken lallaki. Sexual Orientation, Gender Identity, Gender Expression, and Sexual Characteristics ti kayat a sawen ti SOGIESC (nga ad-adda nga am-ammo a kas SOGIE). Bigbigen ti SOGIE ti panagduduma ti katatao (gender) ken seksualidad ti indibidual. Masansan a maus-usar kadagiti diskusion maipapan kadagiti karbengan ti tao tapno mailadawan dagiti aspekto ti kinatao ti maysa a tao. Maysa daytoy a sosiolohikal a pagteng nga agkalikagum a mangyunay-unay no ania a lente ti usarem tapno maapresiarmo ida (kas koma, lenteda wenno lentetayo). Mainaig pay daytoy no kasano nga ipeksada ti bagbagida, asino ti patpatgenda wenno kasano a makikonektarda iti sabsabali a tattao, wenno kasano nga ibiagda ti patienda a husto wenno kinapudno. Daytoy nga isyu ket ad-adda a maipapan iti panangiwaras iti pannakaammo a marespetar koma amin a kita ti tattao ken addaanda iti karbengan nga agbiag ken agballigi iti laksid no ania ti SOGIE dagitoy. Daytoy makunkuna a Sexual Orientation, Gender Identity, and Gender Expression ket saguday a kadawyan kadagiti amin a tattao. Addaan amin ti tunggal tao, saan laeng a dagiti kameng ti LGBTQ+. Kas iti puli, etnisidad, ranggo, disabilidad, ken edad, ti SOGIE ket napateg a paset ti identidad ti maysa a tao. Apektaran daytoy ti bukodna a bagi wenno biag, no kasano a makinaig dagiti sabsabali a tattao kenkuana, ken ania dagiti posible a sarangtenna a bangen iti kagimongan. Naidumduma ti tunggal tao ken addaan iti adu a naagdaagdan nga aspekto ti identidad. Ti panangawat iti SOGIE ket napateg nga addang iti panangadal no kasano nga agbalin a mannakaawat ti tunggal tao kadagitoy nga isyu. Umuna, ilawlawagko no ania ti seks, seksualidad ken katatao (gender). Sexual characteristics, wenno sex, ket saguday nga inaig kadagiti biolohikal a kasasaad a kas iti mabagbagi. No mayanak ti maladaga, umuna nga aramiden ti doktor ket kitaenna no ania ti adda iti nagbaetan ti saka: buto para iti lalaki, uki para iti babai. Daytoy ti gapuna a ti sex no dadduma ket mailadawan kas “sex assigned Birth ti ubing. Adda pay pasetna daytoy chromosomes iti panangbigbig iti sex ti tao: XY para iti lalaki ken XX para iti babai; kasta met dagiti sex hormones nga adda iti bagi—testosterone para iti lalaki ken estrogen para iti babai. Ngem adda dagiti beybi nga addaan kadagiti sex characteristics a saan nga umisu iti daytoy dua a nosion (ammo) a lalaki ken babai, isu ti intersex. Addaanda iti agpada a mabagbagi, wenno sex hormone a saan nga umisu iti mabagbagi, wenno ti kaadda ti agpada a kita ti chromosomes iti bagida. Iti agdama, nangruna iti Filipinas, saan pay a mabigbig ti intersex a kas balido a sex characteristic no legalidad ti pagpapatangan. (Adda tuloyna)