Flordeliza

No dadduma a di makaturog a dagus, matmatmatanna ni Romeo a nakaidda. Ket malagipna ni Ador a pinanawanna idiay Filipinas…

NAIRUARKO ti eksamen ken interbiu iti imigrasion. Makipagiliakon iti Amerika. Ti laengen panagsapatak ken panakayawat kaniak ti naturalization certificate-ko ti ur-urayek. Nawayaakton.

Itay pay nga ipalpalawlawko ti panagkitak. Awan naturong nga aramidek. Nagtugawak iti sopa idi agangay ket rinugiak ti nangurnos kadagiti libro ken magasin iti alud ti naipatengnga a lamisaan. Panawakton daytoy a balay kalpasan ti tallo a tawen a kaaddak ditoy Honolulu.

Ti ikitko a di pay idi nabayag iti Hawaii ti nangipamuspusan iti yuumayko ditoy. Bayadanna kano iti dakkel a gatad ti asideg a pagayamna ken katrabahuanna iti hotel. Duapulo ribu a doliar. Naawatak a dagus idi ti kayatna a mapasamak. Makiasawaak iti maysa a U.S. citizen.

Sinungbatak idi ti ikitko. Kinunak nga apay nga idi laeng nga idiayana ti tulongna kaniak. Idi koma pay katurturposko laeng iti hayskul tapno nakapagkolehioak met koma. Kinunak pay nga ipaw-itna laengen ti kuarta ta aramatek nga ag-abroad ken ti dadduma, pagnegosio dagiti dadakkelko.

Kunana man nga idi laeng a nakaiggem iti kasdiay a gatad ket kayatna nga agpaay iti pakalaglagipanna. No ipaw-itna kano ti kuarta, mabiit kano laeng a magasto.

Ti pannakiasawak kano ti kadarasan a yuumayko ditoy Hawaii. Agkasarkami ngem pammarang. No makapagsitisenakton kalpasan ti tallo a tawen, agdiborsio ken agsinakaminto met laeng.

Kasanon no maniakis dayta, ikit? Addanto kadi makaiparit kenkuana no aramidenna ti kayatna kaniak ket asawak metten? kinunak.

Nasingpet daytoy a tao, kinunana. Saan a nakiasawa ta dina ammo ti agarem!

Idi makitak ti rupa ti yas-asawana kaniak, saanakon a nasdaaw.

Isu a napanunotko met laeng idi a nasaysayaat laengen daytoy ngem ti ipaasawanak iti pudno. Pakpakawan berde, diak la kayat ti lakay, malaksid ngatan no adda langana. Limapulo ti tawen ni Romeo, ti ipaasawa ni ikitko kaniak. Duapulok met. Ken di met pagpangas, nabalangatanak idi a reyna ti kinapintas ken kinasirib iti barangaymi ket idi ilabandak idiay ili, nairamanak iti Top 10.

Umuna nga inaramidmi ken Romeo ti panagsinnuratmi. Masapul kano daytoy tapno maidokumento ti relasionmi. Iti maikapat a bulan, impeksan ni Romeo ti ‘ayatna’ kaniak. Kunana a napudno ti idatdatonna nga ayat. Tunggal subalitannak, yararungaingna latta ti napudno a panagayatna. Napudno, dayta ti mariknak. Iti maikanem a bulan, sinungbatakon. Daytoy naudi a suratko ti impakitana iti immigration. Naaprobaran a dagus ti fiancé visa-k.

Simmangpetak ditoy Hawaii iti saan a nagbayag. Idi sumangpetak, nagyanak iti kuarto a kaabay ti kuarto nga ab-abangan ti ikitko ken ti lakayna. Kabigatanna, kinasarnakami ti maysa a pastor. Bassit a restauran ti nakaangayanna. Sumagmamano laeng a sangaili ti timmabuno.

Iti karabiyan ti kasar, nagyankamin ken Romeo iti maysa a one bedroom cottage iti akinlikud a solar ti dakkel a balay a pagkaseraan ti ikitko. Iti panagsasangomi nga uppat— ti ikitko ken ti asawana, siak ken ni Romeo, imbinsabinsa ti ikitko ti maaramid iti daytoy a panagdennami ken Romeo. Agsumbangir ti katre a pagiddaanmi iti kuarto. Agguduakami iti abang ti balay ken ti magasto iti inaldaw. Kangrunaanna, ti saanmi a panagkaidda.

Naannayas ti panagdennami iti asawak. Asawak, kunak, ta agkabbalaykami la ngarud. Ken legal ti kasarmi. Adda bilegna. Ti kurangna laeng, ti saanmi a panagkaidda.

Duduakami iti daytoy bassit a cottage ken ganggannaet ti kayariganmi iti daytoy a panagtiponmi. Saankami a nasinged a kas iti pudno nga agassawa. Saankami nga aggiddan a mangan ken sa laeng agsaritakami no kasapulan. Umanay laengen ti isem, taldiap ken pimpinnaliiw ken sinsinnirip. Ti ipagarupko idi a nariknak kadagidi suratna a kinapudno ti panagayatna kaniak, diak nauray ti panangidariragna. Kadagiti laeng met immuna nga aldaw ti panagdennami ti nakariknaak iti alumiim. No adda man maysa a pinampanunotko idi, isu ti pannakiludonko iti maymaysa a kuarto iti tao a diak met pudno a kaayan-ayat wenno pagayam la koma. Ipagarupko idi no diak makapagbayag, a diak maturpos ti tallo a tawen. Ngem nabaelak met iti laksid ti adu a tuok ken segga.

Agtrabaho ni Romeo a kas runner. Agibunong kadagiti kasapulan dagiti turista iti pagtrabahuanna a hotel. Kalpasan met a nagatendarak iti nurses aid orientation program ken nakaitedan kaniak ti nurse aid certificate, nakastrekak a nurse’s aid iti maysa a dakkel a home care facility iti Hawaii Kai. Bus ti pagluganak a mapan agtrabaho ta asideg ti bus stop iti yanmi ken madalanan ti bus ti pagtrabahuak. Gimmatang met ni Romeo iti baro a kotsena ken in-down payment-na kano ti pinagbayad ni ikit kenkuana.

Saan a nagbayag, naawatak a counter help iti McDo nga asidegmi laeng. Part time. Agtrabahoak iti alas singko iti malem agingga iti makaisangapulo iti rabii. Agtrabahoak pay iti aldaw ti Sabado ken Domingo. Nagtrabaho met ni Romeo iti rabii a kas dianitor kalpasan ti trabahona iti aldaw. Sumrek pay iti rabii ti Sabado ken Domingo. Isu a manmano laengen nga agkitakami. Nakaturogen ti maysa kadakami no sumangpet ti maysa. Iti payen pagtrabahuanmi ti pangananmi— bigat, aldaw ken malem.

Umap-apalak man kadagiti katrabahuak a Filipina a nurse no agsasaritakami iti break time. Ti sueldoda iti dua nga oras, katukad ti agmalem a matgedak. Naikeddengko nga apaman a mapasangpetko dagiti

“Ammok a lakayakon para kenka... ngem ipatpategka. Paypaysuenta la koman ti panagbalinta nga agassawa.”