Manila Bulletin

Diin Nasayop Ang Mga Pangandoy

(Unang Bahin)

Sugilanon ni Narciso M. Caparoso

SA pagkahimugso sa una nilang liwat, ang kalibotan napuno sa mga pangandoy ni Mundo.

“Suwerte! Lalaki! Kini siya ang modala sa atong ngalan nga motunhay dinhis kalibotan, Lilay. Kay ato siyang himoong tawo nga tinahod ug halangdon,” malipayon, madamgohong pamulong ni Mundo samtang naghapyod-hapyod og hinay sa aping sa anak nga bag-ong nahimugso didto sa ilang balay diin gipahigayon sa midwife ang pagpaanak.

“Mao sab nay akong pangandoy, Mundo. Ato siyang pataposog kursong makapahigayon niya pagbatog trabaho nga lahi sa atong pagka mag-uuma,” malipayong pamulong ni Lilay samtang naghigda ubay sa nahinanok nga puya nga way kalibotan bahin sa maayong mga pangandoy nga gihan-ay alang kaniya sa malipayon niyang mga ginikanan.

“Raymundo!” ni Mundo nga ingon sa nagdamgo.

“Mao ba na ang ngalang ihatag nato ning una tang anak, Mundo?”

“Oo, Lilay. Gusto nakong mahimo siyang Raymundo Jr. Para nako, nindot kaayo ang maong ngalan. Dili sa ingon nga I love my own, ha… kay akong ngalan. Pero ania: ang ray nagkahulogag bidlisiw sa kahayag. Ug ang mundo… kalibotan. Nindot kaayog mensahe— bidlisiw sa kahayag sa kalibotan. Siya ang motubos nako pagkab-ot sa akong mga pangandoyng wa matuman tungod sa kawad-on. Gusto man gyod unta kaayo nakong mamahimong abugado o enhinyero. Maong naningkamot kog maayo sa pagtrabaho, gunag darong nukanok sukad sa gamay pa ko aron makahigayog eskuyla. Apan kutob ra gyod kos hayskol. Unsaong nangamohan ra god mi, gamay rag mabahin kanunay sa among mga abot sa mais ug humay. Ang mahimong kita di makasapar sa dakong galastohan sa kolehiyo. Mao laging kinis RayJun ang paningkamotan natong mahimo gayong abugado o enhinyero.” “RayJun? Mao ba nay atong iangga ning atong anak, Mundo?” “Oo, ato siyang tawgog RayJun. Kay nindot sab mensahe… salindanag. Nagpasabot nga salingsing sa bidlisiw sa kahayag. Busa way katarongang mahimo siyang problema kanato.”

“Sige, Mundo… RayJun ang atong iangga kang Raymundo Junior. Aron mahisama siya nimo nga kugihag buotan. Aron mamahimo gayod siyang abugado o enhinyero nga maoy imong pangandoy. Kay ako sab bitaw gusto gyod untang makatapos og kurso bisan untag eduk lang. Nindotan gyod unta ko kaayong tawgog Mam Lilay sa kabataan. Apan nia, nahimong asawa sa usa ka mag-uuma. Maong magpabilin na gyod ko kanunayng Lilay lang sa tibuok nakong kinabuhi.”

“Sala pod nimo, Lay. Mahimo man gyod unta kang makatapos pag-eskuyla kay duna man moy ikagasto. Dako god mog yuta. Nganong misugot man sab kang magminyo na ta.”

“Unsaong nahadlok man kong mangita kag lain, Mundo. Kay bisag di gyod ka matawag og guwapo apan ikaw ang akong naayonan kaayo sa tanang nangulitawo nako. Silas Mama Toyang ug Papa Sido nagsulti nako kanunay nga ‘Kanas Mundo maoy labing kasaligan pagbuhig pamilya. Way bisyo. Ug maayo kaayong motrabaho bisag usa lang ka mag-uuma, ang yuta seguradong di ikabaligya. Di samas imong mga magulang nga namaligya nas nabahin nilang yuta,’ maoy pahinumdom kanako kanunay nilang Mama ug Papa.

“Si Inse Karya nakabaligya nas katunga sa nabahin niyang walo ka ektarya. Dako tuog katungdanan sa munisipyo si Noy Ardot, ang iyang bana nga tua lang kanunay sa sugal ug inom uban sa iyang mga barkada sa mga adlawng way trabaho maong gipamaligya na lang ang way abot nga yuta sa mga higayong may modangat nilang dakong problema. Ug si Nang Soling sab namaligya nag sugod sa nabahin niyang yuta pagkasakit og dengue sa duha niya ka anak. Kay ang suweldo ni Noy Orbi sa pagka maestro kulang kuno kaayo sa ilang panggasto maong nalubong sila sa daghang utang sa mga buayang usurero.

“Mao laging gisalikway na lang nako ang pangandoyng matawag untag Ma’m Lilay sa kabataan. Nakigminyo ko nimo, Mundo. Dako kog pagsalig nga ang tikaron natong yuta mohatag nato kanunayg maayong abot aron manimuyo tang hayahay ug malipayon uban sa mahimo natong mga anak.”

“Mao sab nay akong pagtuo,

Lay. Pareho man tag pangandoy isip parehong mga anak sa yuta. Labi na kay nia na karoy atong andaman sa pinangandoy kaayo natong kaugmaon nga kinahanglang makab-ot ni RayJun. Busa karon kinahanglang ato nang han-ayon ang maayong plano aron makasugod dayon tag tigom alang sa iyang pag-eskuyla gikan sa kinder hangtod nga mahimo gayod siyang enhinyero o abugado.”

“Labing maayong makabaton tag mga tanom nga mahimong makahatag natog kita kada semana o kada bulan, Mundo. Di maayong magsalig lang kanunay sa abot natos mais ug humay nga daling mahurot paggasto. Mao nay nahitabo nilang Mama ug Papa nga, bisag dakog yuta, kanunayng way kuwarta kay way natigom sa kitang ginagmay.”

“Tinuod na, Lay. Gawas nga dakong trabaho ang pag-andam sa pugsanag mais ug humay, tangkod gyong tulo ka bulan kapin una ta makabatog kita. Akong napalandong nga kon magtanom tag mga saging, mahimo tang makabaton kanunayg kita kay makatuba man ta kada semana. Taas sab ang presyo karon sa saging labi nang lakatan ug katundan.

Kon makatanom tag usa ngadtos duha ka ektaryang sagingan, seguradong makabaton tag dakong kita kada bulan. Seguradong makatigom ta alang sa panggastog eskuyla ni RayJun.”

“Sige, Mundo, mao nay atong buhaton. Mag-ugmad dayon tag duha ka ektaryang sagingan, usa ka ektaryang lakatan, ug usa ka ektaryang katundan. Walo ka ektarya god ning atong yuta nga nadawat nakong bahin.”

“Ako sang nahunahunaan, Lay, nga labing maayong magtanom tag mga lubi. Tagutlo ka bulan ang pagkopras sa lubi, apan sa higayong mamunga nang mga lubi magsige na lang dayon tag kopras kada tulo ka bulan, gamay na lang kaayo tag trabaho apan dako ang mahimong kitaon. Ang usa ka ektaryang kalubihan mahimong makahatag labing menos kinse mil nga bultong kita kada kopras. Kon duna tay upat ka ektaryang kalubihan, duna tay labing menos saysenta mil nga kita kada tulo ka bulan. Ug niana, makabaton dayon tag dakong tinigom sa banko alang sa pag-eskuyla ni RayJun aron mahimong enhinyero o abugado,” madamgohong pamulong ni Mundo nga nakadapit sab sa dakong kaikag ni Lilay.

“Ato dayong sugdan ang pagtanom sa gipangandoy natong sagingan ug kalubihan, Mundo. Ang saging ra bang lakatan ug katundan tangkod gayong tuig una mamunga. Samtang ang mga lubi molungtad sa kaping lima ka tuig. Mao ganing silas Papa ug Mama mga humay ug mais ray kanunayng gipugas nga maoy ilang naandan didtos Luzon. Dagko mag abot dinhis yutang dakong libon niadto sa ilang pagpalit kay gibiyaan sa tag-iyang nahadlok sa kagubot.”

“Ugmas buntag sayo, magsugod dayon kog lampas alang sa tamnan natog mga

Nangandoy ang magtiayong Mundo ug Lilay alang sa kabulahanan sa ilang anak. Busa gipulog nila ang tanang paningkamot alang niining maong tinguha...

saging.”

“Labing maayo, Mundo, ato lang espreyhag Todo Max, Ground Plus o Weed Blaster aron mangamatay ang tanang sagbot ug sayon nimong darohon. Dali tang makatanom.”

“Husto tuod. Kay mahuman nakog spray ang duha ka ektarya sulod lang sa usa ka adlaw. Busa karong hapon moadto kos Karangan aron magsaad og mga saha sa lakatan ug katundan kang Ingko Sabas. Mohapit na lang kog palit og tulo ka galong Ground Plus, Todo Max o Weed Blaster sa lungsod inigpauli nako, Lay.”

“Sige, Mundo, kon mao nay imong plano. Luto na man tingaling gilat-ang tinibuok manok ni Mama Toyang. Paniudto lag una aron di ka apikhag oras sa pagpauli. Ako lang pasusoog kadiyot nis RayJun kay nagmata na. Naay sayis mil sa hunos sa tokador, dad-a aron madawnan ang paliton natong mga saha ug makapalit sab kag tulo ka galong Todo Max o Power,” ni Lilay nga mapahiyomong mitan-aw kang Mundo nga madasigong mipaingon sa ilang kosina aron pagpaniudto. “Morag mosamot karon kakugihan ang buotan kaayo nakong bana,” ni Lilay sa hilom.

WALA masipyat ang pangagpas ni Lilay. Ang kugihan niyang bana ingon sa dili na gustong mopahulay. Kaadlawon pa, nanaog na sa ilang balay human makainom og kape. Kay bisan nag-ilog pa lang ang kahayag ug kangitngit, si Mundo nagsangon na sa darohanan niyang kabawng toro hangtod makabitas duha ka ka’m una pulihag sangon sa ilang gatasang apuli hangtod na sa iyang pagpauli aron mamahaw alas otso sa buntag.

“Nabalaka ako, Mundo, nga basig magkasakit ka hinuon. Kay di ka na man hapit mopahuway. Bisag ngitngit pa manaog ka na aron magdaro bisag wa pa mosidlak ang Adlaw. Unya humag pamahaw ug paniudto igo lang mohapuhap sa mga aping ni RayJun dayong kanaog aron pagdaro hangtod pagsalop sa Adlaw,” pahinumdom ni Lilay sa iyang bana sa dayon na nilang pagpangatulog.

“Nag-apas man god ko, Lay, nga mahuman dayon nakog daro ang duha ka ektaryang tamnanan natog saging. Kinahanglang makatanom dayon tag sugod pag-abot sa Mayo nga maoy akong gisaad kang Ingko Sabas pagkuha sa gikinahanglan natong mga saha sa katundan ug lakatan,” patin-aw ni Mundo sa mabalak-ong asawa.

“Manuhol diay tag mga tawo nga makatabang nimo aron daling mahumag daro ang tamnanan natog mga saging?”

“Mao sab bitaw unta nay akong nahunahunaan, Lay. Apan wa man tay kasuholan. Ang kadaghanan dinhis atong dapit, tua, nangabrod kay mas dako silag kitaon. Mao man ganing nangalibon nang daghang yuta dihang wa nay nakaatiman pag-uma. Ako na lang gyoy magbinugtong pagdaro. Total, mahuman ko man nag dali kay sayong darohon ang limpiyong yuta.”

“Sige, Mundo, kon wa gyod tay kasuholan. Igo pod mahibalik nang akong kapiskay, tabangan lang unya tikag tanom,” pasalig ni Lilay samtang nanghigda sila ubay sa una nilang anak nga ila mismong gitaliwad-an.

“Mao nay nakaayo nimo, Lay, kay andam gyod kanunay motabang nako sa mga trabaho sa uma,” ni Mundo nga mipislit og hinay sa aping sa iyang asawa nga nagtakilid paghigda atubang kaniya.

“Magtinabangay ta aron daling mahuman ang trabaho. Pareho man tang mga anak sa yuta, parehong nanagtubo sa pagtikad sa yuta,” ni Lilay.

Sa ilang pagtinabangay, dali ra tuod nahumag tanom ang duha ka ektaryang giugmad sa pinangandoy nilang plantasyon sa mga saging nga lakatan ug katundan.

“Nindota tan-awon sa atong mga tanom nga saging nga nagdungag tubo,” malipayong pamulong ni Lilay samtang nagsudong sa bag-ong inugmad nilang plantasyon sa katundan ug lakatan kaping bulan sukad sa ilang pagtanom.

“Basta ingon nianang paagis pagtanom nga ilubong tanan sa yuta ang pungol nga may gamay rang bani, nindot gyod kaayong tan-awon ang mga saging nga magdungag panurok ug magdungag tubo, pareho ang gidagkoog katambok kay tabunok kining atong yuta, Lay.”

“Seguradong di masawot ning atong mga saging kay limpiyo man ang luna.”

“Oo, Lay, dugay pa kitang manglimpiyo niini. Labing maayong mag-andam na sab ta sa tamnanan natog mga lubi. Gusto kong magtanom tag upat ka ektarya.”

“Maayo tuod, Mundo, mao nay atong buhaton,” daling paundayon ni Lilay.

“Maayong maoy atong itanom ang mga lubing haybrid kay di motag-as. Kusog sab mamunga ang mga hybrid nga lubi maong gusto sa atong gobyerno nga maoy itanom natong mga maguuma. Moadto hinuon kos buhatan sa DAR aron makasaad tas kinahanglanon natong mga semilya.”

“Unya ang pangbayad nato sa mga semilya?”

“Anha na man kuno bayran ang mga semilya kon mamunga na ang mga lubi. Programa man god nas atong gobyerno.”

“Kon mao, labing maayong atong pahimuslan.”

Maong milihok dayog tinuod si Mundo. Daling gihan-ay ang upat ka ektaryang tamnanan nilag mga lubi kay giespreyhag Weed Blaster, dayon gidaro nga dangtan lag kaping bulan nahuman niyag bungkag ang yuta. Ang mga semilya nakuha dayon niya kay ang provincial agriculturist nalipay sa nindot niyang plano.

“Labihang sayona diay itanom ning mga lubing haybrid kay igo lang palingkorog tarong sa yuta nga di maligid. Maong nalukop dayon ang upat ka ektarya natong tamnanan sulod lang sa kaping bulan natong tanom, Mundo,” malipayong pamulong ni Lilay samtang nagtan-aw sa dapit nga ilang gitamnag mga lubi.

“Kay naandam na man ang mga proyektong makahatag og kita alang sa panggastog eskuyla ni RayJun, ang iyang kaugalingon na say atong agakon karong nagsugod nag buylo ang iyang pangisip. Naas radyog TV, kanunay natong mabati ang mga balita bahin sa mga bata nga naghimog salawayong mga buhat kay napasagdan sa ilang mga ginikanan.”

“Tinuod na, Lay. Hatagan nato ang bata og maayong mga pagtulun-an, maayong mga gawi ug maayong mga buhat nga makahimo niyang sulundong bata.”

“Ilabi na ang mga pagtulun-ang gipasunod kanato sa Ginoo… Dili ta makig-away. Dili ta mamakak. Dili ta mangawat,” sublisubling pahinumdom ni Lilay sa iyang anak matag gabii sa di pa sila mangatulog ug sa matag gikan ni RayJun paingon sa eskuylahan sa ilang barangay nga unahan rag gamay sa ilang gipuy-an.

“Si RayJun nakatapos og kinder dihas eskuylahan sa atong barangay, busa anha lang sab nato siya pataposag elementarya,” ni Lilay.

“Bitaw, Lay. Maayo diha kay atong makita ang tanang kalihokan sa atong anak karong greyd wan na, di na kinahanglang ihatod-kuha sa eskuylahan. Pareho man tang tua kanunay sa trabahos atong sagingan ug kalubian,” paundayon ni Mundo nga sa kanunay naglantaw sab nga dili mabikil ang kalihokan nilang magtiayon.

Ug tuod man, wala masipyat ang ilang plano alang sa unang pagtungha sa ilang anak sa primarya.

“Nindot ang dagan sa pag-eskuyla ni RayJun. Kada pauli niya, may ipakita gyod siya natong handred,” ni Lilay sa ilang pagpanghigdang nag-ubay kang RayJun.

“Ako sab bitaw, Lay, nalipay kaayong nakabaton tag unang anak nga brayt ug buotan. Nagtuo kong matuman gyod ang atong pangandoy. Ug abi nimo, Lay, gusto nakong mag-abugado siya. Unya kon mahimo na siyang sikat, mahimo na siyang modagan pagka mayor sa atong lungsod o pagka gobernador ning atong lalawigan. Busa kinahanglang abagan nato siyag maayo sa iyang pag-eskuyla, kanunayng dasigon, hatagag premyo sa makuha niyang tag-as nga grado,” ni Mundo nga giharian sa kalipay.

“Mao sab nay akong panlantaw, Mundo. Naa nay atong tinigom sa banko. Makahatag na ta sa tanan niyang panginahanglan aron mosamot ang iyang pagkugi sa pag-eskuyla,” malipayon sab nga pamulong ni Lilay.

Sa pagtapos na ni RayJun sa primarya, silas Mundo ug Lilay

parehong kusog nga nakapamulong sa labihang kalipay samtang nagtan-aw sa gigunitang graduation card.

“Pulos tag-as ang grado sa atong anak, Mundo! Kadaghanan kapin sa 90!” pamulong ni Lilay nga nakasugnib sab kaayo sa iyang bana.

“Nagtimailhan kana, Lay, nga may talagsaong abilidad ang atong anak! May parahang mahimong maayong laking abugado! Busa dasigon nato siyag maayo. Ato siyang hatagag premyo. Palitan nato siyag sakyanang magamit pagsulod sa iyang mga klase. Aron di na siya maglakaw.”

“Palitan natog sakyanan ang atong anak nga duol ra man nang ilang eskuylahan? Madusmo pa lang unya hinuon, maoy kapiang sa atong anak, Mundo!”

“Duol ra lagi, Lay. Apan init sa iyang pagpauli human sa ilang klase sa udto ug pagsulod pagka palis. Di man sab madusmo ang sakyanan kay mao may atong paliton ang scooter nga mubo, daling makapanukod si RayJun kon matumba.”

“Kon mao kana, sige palitan nato,” paundayon ni Lilay. Labihang lipaya ni RayJun pagkakita sa scooter. Kada adlaw, piskay kaayo siyang moadto sa ilang eskuylahan sakay sa scooter nga bisag gamay apan nindot kaayo modagan sa lapad, bantok kaayong dalan tadlas sa ilang barangay.

“Tan-awa, Lay, misamot kanindot ang mga grado ni RayJun.” “Bitaw, Mundo. Nagkugig maayo si RayJun. Misamot ang iyang kadasig sa pag-eskuyla karong duna na siyay sakyanan. Ugaling lang kay morag duna tay bag-ong problema karon.”

“Bahin sa unsa man, Lay?”

“Bahin sa mga klasmeyt mga kasuod kaayo ni RayJun nga mga anak og arangang pamilya dapit sa ubos paingon sa haywey. May mga igsoon kunong nahilig sa ginadiling droga. Mao nay gisulti kanako sa ilang maestra.”

“Kon mao kana, kinahanglang ato siyang pahimangnoan.

Ato siyang estoryahan kay nia nagmata na siya. RayJun, may ipangutana mis Mama mo. Tug-ani mis tinuod.”

“Bahin sa unsa man, Papa?”

“Si Mama mo gisultian sa inyong maestra nga nakigsuod ka kuno sa tanan nimong klasmeyt.”

“Oo, tinuod na, Papa. Kay mao may sigeng gisulti ni Mama nga di ko makig-away kay masuko ang Ginoo. Maong akong giamigo ang tanan nakong klasmeyt. Ako silang puli-pulihog pasakay sa akong scooter.”

“Di na maayo, Anak. Kinahanglang pilion nimo ang maayong mga higala. Kay duna ra ba kunoy mga igsoong barot ang uban kanila. Mao diayng tagdugay ka nang mahiuli mahapon sumala pang Lola Toyang nimo. Makigdula ka pa diay sa imong mga klasmeyt. Kanunay ka kunong masadpan sa Adlaw sa pagpauli.”

“Tinuod na, Papa. Di ko mamakak. Kay matod pang Mama, di maayong mamakak kay masuko ang Ginoo. Pero barot man kaayong modiretso kog pauli mahapon nga laay man kaayo dinhis ato, wa koy kadula.”

“Unsa, RayJun, di ka ganahang modiretsog pauli mahapon kay laay dinhis ato…wa kay kadula?”

“Oo, Papa. Laay kaayo dinhis ato kay wa koy kadula.”

“Kon imo lang diay ikuyog nganhis atoa ang imong mga klasmeyt?” “Barot man sab kaayong dad-on nako nganhis ato ang akong mga klasmet kay wa man miy kadulaan. Maayo didtos eskuylahan kay may dakong plasa. Makadula mig gukdanay kon pul-an na mig padagan-dagan sa akong scooter. Duna sab didtoy basketbol ug bolibol. Gibansay mi ni Coach Neri,” patin-aw ni RayJun diin si Mundo igo na lang sa pagpanglingo nga naminaw.

“Husto tuod. Ngano ba tuod nga wa man ka namo kahatagig manghod nga ikadula-dula, RayJun,” mao na lay gikasulti ni Mundo sa hilom nga sa ila nang pagpanghigda iya gayong gipadayag kang Lilay nga nakatuaw sab sa dakong pagmahay.

“Tinuod bitaw, Mundo, ang bata nga sama kang RayJun mangita gyod kanunay og kadula. Ug diha ta masayop. Pero unsaong kinahanglang tabangan tika kanunay, Mundo. Dugayng mahuman ang atong mga trabaho kon magbinugtong ka lag lihok.”

“Ang maayo, Lay, ibaligya na lang natog tinibuok ang atong mga lubi. Medyo mamenosan ang atong kita, pero di na ta mahago kaayo. Kapoy baya kaayong abtan ta dul-ang bulan sa atong pagkopras sa kaping sin mil kabuok lubi.”

“Maayo pa tuod, Mundo, ibaligya natong tinibuok ang atong mga lubi. Kay basig mahatagan dayon nato si RayJun og manghod nga iyang ikadula-dula.”

Wala sila mapakyas. Dangtag kaping tuig, nahimugso ang pinangandoy nilang kadula ni RayJun.

“Babaye!” kusog nga tuaw ni Mundo samtang nagtan-aw sa bagong nahimugsong puya nga gipataas sa midwife.

Ugaling kay ingon sa nasipyat gayod ang ilang pagtuo ug pangagpas. Si RayJun dili lang gihapon mopaulig sayo bisan mahimo na untang makigdula niya ang iyang manghod. Usa ka gabii, ilang giestoryahan si RayJun.

“Unsaong babaye man god nas Inday Aura. Maoy gusto niyang magbalay-balay mi, maglaba-laba, magluto-luto ug magsayaw-sayaw. Kon maggukdanay mi dali kaayo nako siyang maapsan. Wa siyay ganang ikadula.”

“Sus, Anak, unsaong babaye man ang gihatag sa Ginoo nga kadula nimo. Aron ka mabut-an. Kay si Inday Aura buotan man kaayo, di magpabadlong.”

“Kay wa man god siyay daghang amigo, Mama. Di sama nako nga amigo ang tanang klasmeyt nga gusto makigdula nako. Kay mao may sulti nimo kanunay, Mama, nga di ko makig-away,” patin-aw ni RayJun.

“Kon mao nang kalakiha, Lilay, nasipyat gihapon tas paghatag kang RayJun og babayeng manghod. Ug sipyat sab diay kang nagtudlo niyang di makig-away, amigohon ang tanang gusto makigdula niya kay dunay mapalit daghang pagkaon. Kay ato lagi siyang giandamag daghang tinigom nga magasto sa iyang pag-eskuyla. Karon di na siya mahimong pugngan nato sa mao niyang hilig sa pakigbarkada,” ni Mundo nga nakahatag og dakong kabalaka kang Lilay.

Nabalitaan ni Lilay nga si RayJun, atol sa ilang recess, miadto sa dagat ug nangaligo uban sa iyang mga barkada nga mao gayoy nakahatag og dakong kabalaka nilang magtiayon. Sa mingsunod pang mga adlaw, nakadawat silag balita nga si RayJun kanunay nang di mosulod sa ilang klase. Gipakigsultian na sab nilang magtiayon.

“Sumala pas inyong maestra, RayJun, kanunay kang di mosulod sa inyong klase kay mikuyog sa imong mga klasmeyt pagpangaligo sa dagat.”

“Oo, Mama… Papa, didto kos dagat kay nangaligo mis klasmeyt nakong si Modi kay may bungsod ang iyang mga ginikanan. Sus, lamia man diayng kan-on sa kinilawng mga ulang nga lunhan,” tug-an ni RayJun nga morag nagpasigarbo.

“Sus, RayJun, barota man diay sa imong gibuhat. Amo kang gipaeskuyla aron mamahimong abugado. Unya didto ka man lang hinuon sa dagat nangaligo uban sa imong klasmeyt. Bahin sa kinilawng ulang nga lunhan nga giingon nimong lamian, makahimo man ta niana dinhis atong balay kon gusto nimo.”

“Pero, gusto man ko kaayong maligo sa dagat. Unya wa may dagat dinhis ato. Bahin sa akong pag-eskuyla, wa may problema kay segurado man kong kapasar. Sayon ra god kaayong among mga leksiyon. Handred kos kadaghanan sa among test bisag way tuon-tuon. Miabot god kog greyd siks nga tag-as kanunay ang grado.”

“Kon mao gyod nay imong gusto, RayJun, kamis Mama mo wa nay mahimo. Basta inigsulod na nimo unyas hayskol sa sunod tuig, magtarong ka na gayog eskuyla.”

“Oo, Papa, di na ko magsigeg palta inigkahayskol nako,” saad ni RayJun sa iyang amahan nga talagsa rang motingog.

“Labing maayong anha lang sab nato ipasulod si RayJun sa hayskol ning atong barangay aron atong mabantayan ang iyang kalihokan. Kay akong nasuta nga hilig gayod kaayong bataa makigbarkada,” sugyot ni Mundo.

“Mao sab nay akong nahunahunaan, Mundo,” daling paundayon ni Lilay.

(MAY SUMPAY)

Balita

tl-ph

2021-06-16T07:00:00.0000000Z

2021-06-16T07:00:00.0000000Z

https://manilabulletin.pressreader.com/article/281724092510496

Manila Bulletin Publishing Corp