Manila Bulletin

Paglingi Sa Di Mapalang Mga Tunob

Purok 2, Tambo, Mabini, Bohol

Ni MARIANO V. TUYOR

TAAS na ang kanaw sa paglupad sa panahon. Kalit ug paspas! Morag kagahapon lang. Apan, kanus-a ba milakra ang una kong mga tunob sa balisbisan sa Tambo Elementary School dihang nagtungha pa ako sa unang ang-ang sa primarya? Nasingo ko pa ang gininhawa sa yuta nga mialisngaw sa nangliking sementadong salog nga gitumban sa akong lapalapa. Wa man god koy tsinelas. Sa sinultihan pa sa kalye, naglinuy-a lang akong naglakaw kaniadto.

Mapanagan-on akong misulod sa klasrum. Gigunitan ang akong kamot ni Ma’m Ricarda S. Bernales ug gitultolan ako sa desk nga akong lingkoranan katupad ang akong klasmeyt nga si Antonio Vallecera. Tagurhaay man ang maglingkod sa usa ka desk.

Kadtong kasinatian nakapahat og luna sa akong handurawan ug ang gihay sa paghandom nanganaykanay sa gingi-gingi sa akong panumdoman. Pilahay ra ba! Paspas nga nangalaksi ang mga panid sa katuigan. Kusog nga nangligdas ang panahon. Wa ako magdahom nga maanod akos paghandom niadtong mga higayona. Di malalis nga ang Tambo Elementary School kabahin na sa akong kinabuhi. Diha giugmad ang linghod kong utok alang sa pagkab-ot og edukasyon. Busa, di ko gayod mahikalimtan kining lugara.

Ang Tambo Elementary School, niadtong nagtungha pa ako, kaguy-angon na. Ang tablang bungbong, busloton na. Ang atop nga sin, tayaon na. Ang dapat nga kahoy, gianay na. Ang grade 1 hangtod grade 6 nagklase sa usa ka bilding. Ang grade 3 ug grade 4 giipon sa usa ka klasrum kay usa ra man ang maestro nga si Sir Leandro Tuyac nga mao usab ang head teacher. Ang grade 5 ug grade 6 nagklase sa eskuylahan nga hinimo sa netibong materyales sama sa nipa, kawayan ug mga kahoy nga gikuha sa lasang. Sasa nga kawayan ang bungbong niini. Wala masemento ang salog. Pinursiger nga paningkamot basta lang mahimong klasrum.

Ang unang gihisgotan kong bilding gitukod luyo sa gitukoran karon sa esteyds ug kongkretong school building nga adunay duha ka klasrum. Ang eskuylahan nga gama sa light materials alang sa

grade 5 ug grade 6 nalumbay sa unang bilding.

Nawala na ang duha ka karaang eskuylahan. Apan nagpabilin kining lunhaw sa akong panumdoman. Gipulihan na kinig duha ka prefab school building sa panahon sa administrasyon ni kanhi Mayor Valentin R. Tuyor, nga mismo tal nga taga Tambo. Apan gubaon na usab karon kay dugay na man kini. Giayom-ayom na lang. Natukod kini niadto pang 1969. Sus, kadugay na!

Ang langyab sa yuta nga gitukoran sa Tambo Elementary School molanat sa tunga sa ektarya. Naangkon kining yutaa sa paningkamot sa unang teniente del barrio sa Tambo nga mao si Victoriano P. Tuyor. Kining nahimutangan sa eskuylahan gidungawan sa simbahan ni Sr. San Isidro Labrador nga mao ang patron sa among barangay. Madungog ang yagubyob ug bagutbot sa sapa nga di layo sa eskuylahan. Apan kining sapaa maughan sa tubig kon moabot ang berano. Hinuon moapaw ang tubig niini kon mokusog ang ulan kay naggikan man kini sa kamutohan sa Barangay Abad Santos. Taas ang elebasyon sa maong barangay busa modagayday ang tubig-ulan ngari sa ubos nga porsiyon subay sa nahisgotang

Nasina ako kay nindot ang suot nilang biste. Nakita ko man god sa akong handurawan ang usa ka bata nga gitaoran og ribbon nga pula isip balediktoryan nga pusaw na ang iyang suot nga polo ug short ug way sapin ang tiil bisag tsinelas na lang. Ug karon mibarog na usab sa esteyds apan usa na ka guest speaker.

sapa lagbas na paingon sa dagat.

Inig-awas sa sapa, lunopan dayon lakip ang sulod sa eskuylahan. Paghubas sa lunop, mahabilin ang lapok sulod sa klasrum. Busa, manglimpiyo kami kaniadto inighubas sa lunop. Wa gihapon masulbad kining maong problema hangtod karon. Misamot hinuon kay gibutangan man og reinforced concrete pipe (RCP) imbes nga box culvert. Kon masay-a ang mga kahoy ug sagbot, maalihan ang lungag sa RCP culvert ug daling moawas ang tubig. Lunopan dayon ang eskuylahan. Arang purhisyoha lagi.

Dali ko rang matultolan ang akong mga tunob dihas Tambo Elementary School. Anaa pa ang mga ilhanan nga mopukaw sa akong panumdoman. Tiaw ba sa kadugay na apan anaa pa gihapon ang mga punoan sa lubi nga maoy among pasalipdan ug libot-libotan kon maggukdanay kami nga magdula sa gitawag og bahogay panahon sa recess. Magkadusingot lagi kaming mobalik sa klase. Mangalisbo ug mosibaw ang bahong ugingot kay wa makaligo sa pagdinali-dali aron di ma- late sa klase.

Nabalhin na ang esteyds apan maaninaw ko pa ang mga higayon nga gitaoran akog ribbon atol sa among gradwesyon. Wa pa mauso ang medalya kaniadto. Madungog ko pa ang sibaw sa mga palakpak, ang mga singgit ug hugyaw sa pagdayeg alang sa mga honor student. Lab-as kanunay sa akong panumdoman ang tipik sa kagahapon nga naghambin sa masadyaong kasinatian.

Miabot ang wa damhang okasyon. Sa graduation rites niadtong Abril 6, 2010, giimbitar akong mamumulong.

Nakalitan ako. Kinsa goy magdahom nga duolon ko aron imbitahong guest speaker. Apiki na ra ba akong gipahibalo. Usa na lang ka semana akong giabisohan una pa ang commencement exercises. Wa na ko makabalibad kay kulang na sa panahon nga mangita pa silag laing imbitahong guest speaker busa gitangdo ko na lang si Sir John P. Alviz, ang school-in-charge sa Tambo Elementary School.

Sus, ang nahitabo, gihasol akos dakong problema. Sa kaikog, mitangdo ako sa imbitasyon apan wa ko mahunahuna dayon nga di ko anad mohatag og pakigpulong atubangan sa daghang tawo. Ug wa na koy mahimo kay nakatangdo na ako. Palabra de honor! Porbida, naproblema hinuon ako. Ang tema niadtong maong graduation rites mao ang “Education Changing Lives”. Nanghagdaw akog mga pulong aron tagikon nga mahimong usa ka diskurso. Pastilan! Kining way kabangkaagan sa public speaking, nangaresgar gayod kon sugo nas pursigedong kahigayonan.

Gipaningot kog agkot dihang giintrodyus na ang akong ngalan ni Ma’m Consolacion G. Vistal isip guest speaker. Dihang mitindog na ako sa akong lingkoranan, morag gihuypan og bugnawng hangin ang akong tingkoy. Apan nabuhi ang akong dugo dihang nalantawan ko ang pagpanggimok sa kanhi kong mga tunob dungan sa paglibkas kos unang pulong gikan sa akong baba nga nagdungaw sa mikropono. Nahagit ako.

Labi na dihang misibaw ang kusog nga mga pagakpak sa mga nanambong.

Nanubod-subod ang akong laway sa kasina dihang gitawag na ang mga honor graduate. Nasina ako kay nindot ang suot nilang biste. Nakita ko man god sa akong handurawan ang usa ka bata nga gitaoran og ribbon nga pula isip balediktoryan nga pus-aw na ang iyang suot nga polo ug short ug way sapin ang tiil bisag tsinelas na lang. Ug karon mibarog na usab sa esteyds apan usa na ka guest speaker. Unya gikablit ako sa paghandom aron paglingi sa di mapala kong mga tunob diha sa balisbisan sa Tambo Elementary School.

Ug, sa daklit, miawit ang akong kasingkasing sa malipayong paghandom.

(KATAPOSAN)

Salad Bowl

tl-ph

2021-09-16T07:00:00.0000000Z

2021-09-16T07:00:00.0000000Z

https://manilabulletin.pressreader.com/article/281771337334115

Manila Bulletin Publishing Corp