Unsay Imong Ikasulti Ning Pagbalewala Ni Presidente Duterte Sa COA Audit Reports?

Tuloy pa rin kami. We have a constitutional mandate; we have to comply with that. You know I do have a force of about 9,000 people in COA who are very dedicated, very professional, and who are committed to do the work that they do.

— Michael Aguinaldo, COA Chairman

SA miting sa gabinete niadtong Agosto 16, 2021, gibatikos ni Pangulong Duterte ang Commission on Audit ( COA) kay kuno ang mga awditor nakabalda, imbes makatabang sa tubag sa gobyerno sa pandemya. Iyang giingnan ang mga kalihim sa gabinete nga sundon ang iyang mga mando ug ibalewala ang COA audit reports.

“Stop that flagging, God damn it. You make a report, do not flag. Do not publish it, because it will condemn the agency or the person that you are flagging,” pahamatngon ni Duterte sa COA.

Gihimo ni Duterte ang pamahayag human na- red- flag sa COA ang Department of Health ( DOH) tungod sa daghang sa pagkulang ( deficiencies) sa DOH sa pagdumala sa P67 bilyones nga pundo sa COVID- 19. Gikuwestyon sa COA ang kakulang sa dokumentasyon o papeles sa mga pagbalhin sa pundo ug sa pagpamalit. Lakip niini ang pagpalit sa videoconferencing equipment ( P12 milyones), pagpalit og

laptops nga P300,000 ang presyo sa matag usa, ang wala magamit nga P3.4 bilyones nga COVID- 19 foreign aid tungod sa paglangay- langay sa DOH, ang P1.2 bilyones nga wala magamit, wala madeliber ug napasagdan nga mga ekipo ug ang hupas, hapit na mohupas ug sobrang estak nga droga ug medisina nga nagkantidad og P95 milyones.

Depensa ni Duterte, imposibleng makawat ang

P67 bilyones nga gigahin para sa COVID- 19 ug iyang gipasalig sa publiko nga dili niya tugotan ang mga sakop sa gabinete nga ibolsa ang kuwarta sa gobyerno.

Dihadiha, nakaanig daghang tubag ug batikos ang mga pamahayag ni Duterte.

Congressman Edsel Lagman: “Tuyong nalimot si Duterte nga ang COA usa ka independent constitutional commission nga dili manubag sa presidente.

Senator Risa Hontiveros: “Sayop si Duterte sa pagkastigo sa COA. Ang dili paggasto sa pundo para sa katawhan nga nanginahanglan usa ka timaan sa kakulang sa kaarang.”

Senator Panfilo Lacson: “Wala sa lugar ang pagkastigo sa presidente sa COA, nga nagbuhat lang sa ilang mandato ug kaakohan ngadtos katawhan ug sa Konstitusyon.”

Senate Majority Leader Juan Miguel Zubiri: “Well, with due respect to the president, ang COA usa ka himan, usa ka giya para sa gobyerno, ug sa pagpatuman sa sa mga balaod, pagtan- aw kon maayo ba o dili ang gibuhat sa mga ahensiya sa gobyerno.”

Senator Joel Villanueva: “Ang COA report usa ka diagnostic tool pagbantay sa mga iregularidad sa mga operasyon sa mga ahensiya sa gobyerno, subay sa ilang konstitusyonal nga mandato.”

Senator Emmanuel Pacquiao: “Ako ug ang katawhan saludo sa Commission on Audit tungod sa ilang dedikasyon sa pagtuman sa ilang gipanumpaang kaakohan nga ipadayag ang unsa mang posibleng anomaliya sa mga ahensiyang na- red flag nila.”

“Ang pagsulti ni Duterte ngadtos Commission on Audit nga undangon ang flagging sa posibleng abuso sa pundo sa gobyerno usa ka “brazen coverup” sa korapsiyon,” matod pas usa ka alyansa sa mga magtutudlo ug empleyado sa University of the Philippines.

Sa kabahin sa Malakanyang, miingon si Tigpamaba Harry Roque nga dili isyu ang pahayag ni Duterte nga ibalewala ang mga audit report sa COA.

“Nagtuo ko nga ang gipamulong ni Duterte bunga lamang sa iyang kadismaya tungod sa reaksiyon sa mga tawo sa inisyal nga obserbasyon nga puno sa paghusgar ug pagdaot. Dili nato hatagag gibug- aton ang inisyal nga obserbasyon kay kini tubagon.”

“Winarak n’yo kami,” sukmat ni Health Secretary Francisco Duque sa COA sa panahon sa senate hearing sa Senado. “Winarak na ninyo ang dangal ng DOH. Winarak ninyo ang lahat ng mga kasama ko dito, di kami makaharap sa mga tao dahil lahat ang dami- daming sinasabi, daming paratang. Wala pa rin akong tulog, ilang gabi na po ito. This is really unfair, unjust that this judgment has been handed down clearly without giving the DOH the full 60 days within which we should have given our rejoinder and reported on the actions on the recommendations. Kaya masakit po talaga sa amin ito dahil kami ho ang pangunahing ahensya na humaharap, tumutugon sa panahon na ito. Sabi ko nga sa inyo, nagkasakit na ang mga tao ko... may namatay na, pero Diyos por Santo, maawa naman kayo, kayo nga ang pumunta dito at kayo ang gumawa?”

“Di ko motuo nga winarak mo,” tubag ni Senator Richard Gordon sa reklamo ni Duque. “Gibuhat sa COA ang iyang katungdanan ug duna kamoy kahigayonan sa pagtubag.”

“Inay moreklamo, ang DOH kinahanglang mopasabot sa giingong pagkulang sa P67- bilyones,” dason ni Deputy Speaker Rufus Rodriguez.

Tubag sa reklamo ni Duque, kini ang pamahayag ni COA Chairman Michael Aguinaldo: “Ang audit report gimando sa balaod nga mogawas kalagmitan sa Hunyo 30 matag tuig. Sa dili pa ipagula, dunay gikinahanglang proseso nga pagasubayon. Dunay makanunayong miting sa tagdumala sa opisina, naa pay exit conference. Busa, dili tinuod nga ingnon nga way saktong proseso.”

“Love nga po kayo ng COA kaya inaalagaan nila ang inyong pamamahala at ginagawa nila ang trabaho nila,”

Depensa ni Duterte, imposibleng makawat ang P67 bilyones nga gigahin para sa COVID19 ug iyang gipasalig sa publiko nga dili niya tugotan ang mga sakop sa gabinete nga ibolsa ang kuwarta sa gobyerno.

matod ni kanhi COA Commissioner Heidi Mendoza human kastigoha ni Duterte ang COA.

Alang kanako, angay lamang nga ipadayon sa COA ang ilang mandato sa pagmantala sa audit reports kay daghan ang milagro sa gobyerno nga kinahanglang mahibal- an sa publiko. Gawas sa DOH, nia ang ubang mga ahensiyang na- red flag sumala ang mga bulag nga FY2020 audit reports ug mabasa sa website sa COA:

Department of Information and Communications Technology ( DICT): Ang pagpalit og 1,000 ka laptops sa usa ka construction firm, ang Lex- Mar General Merchandise and Contractor nga midaog sa subasta sa pagpamalit sa DICT og klaseng- klaseng ICT nga sa kinatibuk- an mobalor og P170.2 milyones. Ang kompaniya walay dokumento nga nagpakita nga kini nagnegosyo sa pagbaligyag information and technology gadgets. Gawas pa, matod sa COA, ang DICT usa ka policy- making body ug walay awtoridad sa pagpamalit og ICT products ug sa pag- apod- apod niini sa gitumbok nga mga benepisyaryo.

Overseas Workers Welfare Adminstration ( OWWA): Ang paggamit sa P1.269 milyones nga pundo sa ahensiya, lakip na ang pagpalit og hygiene kits, sanitary napkins ug thermal scanners nga nagkantidad og P969,920 sa MRCJP Construction and Trading. Matod sa COA, dili makita ang opisina sa kompaniya sa adres nga nasulat sa collection receipt.

Technical Education and Skills Development Authority ( TESDA): Ang pagbalhin sa TESDA sa P160 milyones ngadto sa National Task Force to End Local Communist Armed Conflict ( NTF- ELCAC) nga walay pagtugot ug walay legal nga basehanan.

Philippine Ports Authority ( PPA): Ang P10millyones nga renobasyon sa off- site training facility in San Fernando, La Union, nga naglakip sa pagbuhat sa infinity pool nga matod sa COA pag- usik lang sa kuwarta kay wala kinahanglana.

Department of Agriculture ( DA): Sa P9.8 bilyones nga wala magastong pundo ug ang nakitang sayop nga listahan sa benepisyaryong mga mag- uuma.

Home Development Mutual Fund ( HDMF o Pagibig Fund): Ang pagpalit og 21 ka sakyanan para sa mga opisyales nga walay pagtugot gikan sa Opisina sa Presidente.

Matod pas usa ko ka higala sa facebook, dakong baligho nga ang usa ka gobyerno nga nagpailang corruption buster dili gustong mobulig sa COA.

Tinuod, kay alang kanako dili maayo ang gibuhat ni Presidente Duterte sa pagsalindot o pagbalewala sa audit reports sa COA ug sa pagbatikos sa mga state auditor. Ikaw, unsay imong ikasulti? —