SA MGA MATA NI AMOR

WALAY makaingon nga gilad- an si Amor sa samad sa kasingkasing. Maayo siyang monayanaya, ug walay makitang timailhan sa iyang dagway ni sa iyang mga lihok nga nagtug- an nga duna siyay gihambin nga kasakit.

Karong buntag sayo siyang nangandam. Alas kuwatro pa gani sa kaadlawon mibangon na siya. Naligo.

Namainit. Ug migikan sakay sa bag- o niyang kotse paingon sa dakbayan. Aduna man god siyay recording sa alas otso didto sa Moroxopo Recording Company sa dalang Ulmapa- Kayembes.

Alas siyete na. Duol na lang ang iyang adtoan.

Panahon na sa buntagong balita nga maoy dalit sa radio station nga iyang kinaham. Gibuksan niya ang car radio ug mibuhagay dayon ang unang balita nga mipatingkag sa iyang mga dalunggan.

“Usa ka disgrasya nahiagoman sa managhigugmaay kaganinang alas dos sa kaadlawon didto sa Asnimyo Boulevard. Ang kotse nga gimaneho ni Adonis Ugamis narumbo sa poste sa elektrisidad ug nalusbo ang dulong niini ug nabuak- buak ang bildo nga windshield. Nahurot gayod pag abuak- buak ang bildo dapit sa tuo sa sakyanan tungod sa pasahero niining si Winadingda. Guba ang nawong niini nga natusak sa mga buak nga bildo, lakip ang duha niini ka mata. Nabali pa gyod ang usa ka bitiis niini nga napiit sa nangabawog nga mga puthaw. Daghan usab og samad ug bun- og si Adonis, apan wala mahimaangi. Matod sa mga doktor nga nag- atiman sa mga biktima sa maong disgrasya, dili na kapuslan ni Winadingda ang iyang mga mata; ang iyang usa ka bitiis nga nagupokan og bukog mamubo gayod og diyotay. Si Adonis hinuon mahimo lang nga usa ka outpatient, wala kinahanglana nga iadmit.

Gikan ang managhigugmaay sa usa ka night club. Ang mga ginikanan ni Winadingda nagpakatap og pahibalo pinaagi sa radyo ug telebisyon nga mobayad sila bisag pila ngadto kang kinsa man nga motanyag sa usa sa iyang mga mata alang sa ilang anak nga padayon pang giatiman sa mga doktor sa Moroxopo Hospital.”

Inay moadto sa Moroxopo Recording Company, ngadto na nuon mipaingon si Amor sa Moroxopo Hospital. Alang kaniya, mas mahinungdanon pa kaayo kaniya si Winadingda kaysa bisan unsang butang dinhi sa kalibotan. Nahibawo unta siya nga tungod sa kadaghan

sa mga recording job nga atimanonon sa maong recording company, maapikihan gayod siya kay masayloan na man ang iyang schedule. Apan wa niya kini baliha kay mas mahinungdanon kaayo si Winadingda.

KAUBAN niya sa klase si Winadingda gikan pa sa grade I hangtod na sa high school. Bisan pa sa kalinghod sa iyang pangisip, daan na siyang ganahan niini. Gani, maningkamot gyod siya nga mahiduol niini. Apan kini nagmaidlas kaniya. Apan positibo siya sa iyang panlantaw. Bisag makausa, wa gyod siyay katahap sa iyang pagtuo nga matapos ra ang pagmaidlas ni Winadingda kaniya. Moabot ra gyod unya ang iyang kadaogan.

Ug naningkamot si Amor sa iyang pagtuon aron makaangkon siyag pagtagad ni Winadingda. Gawas sa iyang pagtuon, nagbansay usab siya kanunay sa pag- awit ug miapil sa mga tigi sa pag- awit. Ug gawas nga nahimo siyang valedictorian sa ila nang paggradwar sa high school, nahimo pa gyod siyang kampeyon sa giapilan niyang nasodnong tigi sa pag- awit, hinungdan nga aduna siyay kontrato sa Moroxopo Recording Company alang sa una niyang album.

Apan bisan pa sa iyang mga kadaogan, wala gayod niya madani si Winadingda. Nagpadayon kining nagmaidlas kaniya. Gani, ingon sa nag- anam pa hinuon kinig kalayo kaniya. Iya na lang ganing nahibaw- an gikan kang Klein, suod niyang higala ug kauban ni Winadingda sa kolehiyo, nga si Winadingda may boyfriend na— si Adonis kuno— Adonis Ugamis— ug kining duha suod kaayo sa usag usa, ug kanunayng magkuyog- kuyog sa hapit tanang dapit.

Apan kining maong kasayoran wala makaunsaay sa gugma ni Amor. Wala matarog ang iyang paglaom nga moabot ra gayod ang panahon kanus- a makakat- on ra si Winadingda sa paghigugma kaniya. Mao nga bisag unsa pa kakusganon ang mga pagsulay, nagpadayon siyang malaomon, labi na nga nakakaplag na siyag kasangga, ang pag- ampo. Ug pinaagi niini, ang iyang mga apan nakatonan niya nga dili na gahinan og pagtagad.

Ang iyang panagway usa man god tingali sa mga hinungdan nga dili mopaduol kaniya si Winadingda. Duna tuoy mga babaye nga nahimo niyang suod tungod sa iyang mga kadaogan, apan kon ang panagway maoy himoong basehanan, walay usa kanila nga mahigugma kaniya. Budlat man god siyag mga mata ug nag- ambihas pa, sama sa tulo ka uhalis nga nalaktawan pagbotones ang tunga niini. Ang iyang mga ngabil baga ra kaayo ug naghibat pa, nagbitay ang tuong dapit. Sa laktod, laksot gayod kaayo siyag panagway.

Sa ubos nga bahin sa iyang lawas may nadugang pa

Dili tuod siya sama kaambongan sa ubang lalaki. Apan ang iyang kasingkasing labihan ang kaputli ug katahom...

gyong mga apan. Ang iyang mga tiil wala magtupong, labaw og mga duha ka pulgada ang tuo kaysa wala. Mao nga samtang sakar ang tuo niyang tiil sa iyang sapatos, ang wala luag kaayo. Taas usab og mga tulo ka pulgada ang tuo niyang bitiis kaysa wala, hinungdan nga hirig sa wala siyang magbarog ug kimpang nga maglakaw, mag- ulpot- ulpot. Samtang siya ingon niini, si Winadingda, sa laing bahin, maoy labing matahom sa ilang dapit.

Apan kining iyang mga apan natabonan unta sa kalapad sa iyang kasingkasing apan ingon sa wala kini makita ni Winadingda. Kon nakita man ugaling kini, wala gayod kini makatukbil kaniya aron mopakitag kalumo kang Amor nga hilabihang nahigugma kaniya. Didto hinuon kini mosandig kang Adonis. Ug niining summer vacation, wala mobakasyon ang kasingkasing niini sa masaligong pagsandig kang Adonis, hinungdan nga nagngulngol pag- ayo ang balatian ni Amor.

MIDEMANO si Amor ug misulod sa binuksang gate sa Moroxopo Hospital. Gisugat siyag unipormadong bantay ug gitudlo ngadto sa usa ka bakanteng parking space. Ug human niyag pahiluna sa kotse, nagbubakintol si Amor paingon sa ganghaan sa ospital, samtang ang unipormadong bantay minunot pagsud- ong kaniya. Daghan ang mitutok kaniya sa iyang pag- ulpot- ulpot sa paglakaw. Apan walay mga mata ang likod ni Amor.

Didto sa sulod sa recovery room, nakita ni Amor si Winadingda. Nalukop sa bendahe ang nawong niini, tinaptapan og bendahe ang mga mata. Apan wala didto si Adonis. Gipapauli lang kuno kini. Matod sa usa ka nars nga iyang gipangutana, gamay ra ang kadaot nga nahiagoman niini ug usa lang kini ka outpatient. Ang windshield nga tungod kang Adonis igo lang kunong nangliki ug wala gayod mabuak- buak.

May usa ka doktor nga migawas sa recovery room ug gisugat kinig pangutana ni Amor. Gikan sa maong doktor, nasayran ni Amor nga dili na makakita si Winadingda, usa ka pagmatuod sa balita nga nabati ni Amor sa car radio kaganina. Guba kuno kaayo ang nawong niini nga inigkaayo na sa mga samad, dili na kini mailhan ni bisan kinsa nga wala masayod sa hitabo. Ug kay bali man sab ang usa ka bitiis, kimpang na sab unya kining maglakaw.

“Parehas nako, Dok?” matod ni Amor nga mingislit.

“Kimpang sab diay ka?” tubag- pangutana sa doktor.

“O, Dok, magbubakintol ug mag- ulpot- ulpot nga maglakaw. Wa bay paagi, Dok, aron mmakakita pa siya?”

“Duna. Eye transplant. Ang mga giginikanan ni Winadingda nag- anunsiyo sa mga radradyo ug telebisyon nga mobayad sila bisag pila kon dunadunay mata nga ikaluoy kang Winadingda.”

“Mao ba? Kon usa lang ka mata, DDok…?”

“Okey na lang. Maayo na lang nannang usa basta makakita pa.”

“Sige, Dok, akong ihatag ang usa kko ka mata, ang tuo.”

“Very good! Ang imong mata nga iihatag ilisdan og artificial eye, mora lang sab og tinuod nga mata… di lang hinuon makakita. Ilisdan sab og artificial eye ang walang mata ni Winadingda.”

NAHUROT-HUROT pagpangutana ni Winadingda ang mga doktor, mga nars, mga office personnel ug uban pang mga tawo sa Moroxopo Hospital apan walay usa kanila ang nahibalo kkon kinsa ang naghatag og mata nga giilis sa tuo niyniyang mata. Ang doktor nga naghimo sa eye transplant walay giatug- an gawas sa pag- ingon nga usa ka lalaki ang naghatag sa tuo niyang mata. Apil man sab god sa ilang kasabotan sa eye donor nga himoonhimoong incognito ang facts sa maong transaction.

Apan dunay gikatahapan si Winadingda, ug lig- on ang iyang basehan kon kinsay tag- iya sa tuo niyang mata. Mao ngnga sa paggawas niya sa ospital, gibuhatan gyod niyag plano kon unsaon niya ppagsigpo ang maya aron seguro kini niyang makuha. Mahitungod kang Adonis, kahibulongan ang nahitabo sa pagawala lang nniyay tagad sa pagpaabot nga mobisita kini niya sa ospital. Tungod ba kaha kay wa na sab kiniy gana aniya, kay gani, wa na man gyod kini mobalik pagduaw kaniya human

kini makakita nga nalukop pa sa bendahe ang iyang nawong.

Ang kinatibuk- an sa hitabo hingpit nga nakausab sa panlantaw ni Winadingda sa gugma ug kinabuhi.

HAPON sa usa ka adlawng Miyerkoles, gipunsisokan si Amor sa mga dalagag ulitawo sa may punoan sa kaymito duol sa gate sa simbahan sa Parokya ni San Francisco sa Asisi, bag- ong parokya nga ila ni Amor. Kining lote nga gitukoran sa ilang simbahan gikan sa daog ni Amor sa iyang pagka kampeyon sa usa ka nasodnong tigi sa pag- awit mga duha na ka tuig ang minglabay. Gidonar kini ni Amor alang sa katukoran sa bag- o nilang parokya. Ug ang iyang pagka maayong moawit iyang gihalad agig pangalagad sa Diyos. Ug siya ang nangulin sa ilang choir. Karon nagsanasana sila sa mga alawiton nga ilang gipili alang sa santos nga misa unya sa alas singko imedya. Alas kuwatro pa ang takna sila magsugod.

Ug karon nga human na ang ilang ensayo, nagpaabot na lang sila sa takna nga isugod sa misa. May kotse nga misulod sa gate sa simbahan ug mihunong tungod sa ilang nahimutangan ni Amor ug mga kauban. Nabukas ang pultahan sa kotse ug may babaye nga nanaog. Ang drayber nga dali rang nakakanaog milipot sa pikas nga pultahan ug mitabang sa babaye nga naglisod sa pagkanaog. Wala unta nila hiilhi ang maong babaye, apan nailhan ni Amor nga ang drayber sa bag- o ug luhong kotse family driver nilang Winadingda. Mao nga nahatindog si Amor ug milanog ang iyang pagtimbaya:

“Dr. Winadingda! Welcome home!”

Ug ang babaye nga nakapahiluna na sa iyang kratses mingislit ug mitutok kang Amor. Apan ang matam- is nga pahiyom niini wala makatabon sa kalaksot sa iyang dagway nga nalukop sa dagkong mga uwat.

Midali si Amor pagsugat kang Winadingda ug giagak kini niya paingon sa nahimutangan sa mga batan- on samtang miaginod usab ang kotse paingon sa parking area.

“Sila si Daddy ug Mommy tua sa kotse,” matod ni Winadingda. “Molargo lang kuno to silag sulod sa simbahan.”

“Diay?” ni Amor pa usab. “Di man god makita ang sulod sa awto maong wa ko katagad nila.”

“Maayong hapon, Doktora,” hapit magkadungan ang mga batan- on sa pagpangatahoran.

“Maayong hapon usab kaninyong tanan,” tubag ni Winadingda. “Apan ang husto lay ato, ha. Ayaw usa ko ninyo tawgag doktora. Wa pa intawon ko maka- board. Kini man god si Amor, nag- una- una.” Ug milingkod siya ug si Amor.

“Para nako, pagsulod pa lang gani nimo sa College of Medicine, doktor ka na,” matod ni Amor.

“Dili maseguro,” matod usab ni Winadingda. “Maayo unta tog parehas pa nimo ka- bright kay seguro na.”

“Dili man tingali ko bright. Ang bright dali rang makasulbad sa iyang mga suliran. Apan ako, gikan pa kaniadto sa kauban pa ta sa klase, hangtod na lang karon, wa pa gyod makasulbad sa bugtong nakong problema,” nagkanayon si Amor.

Mipahiyom si Winadingda nga nakasabot sa pasumbingay ni Amor. Gikuot niya ang usa ka pinilo nga papel gikan sa iyang shoulder bag. May sulat sa dagkong mga titik ang maong papel. Gibukhad niya kini atubangan sa tuong mata ni Amor samtang ang walang mata niini iyang gitabonan sa tuo niyang palad. Ang mga batan- on walay timik nga nagsud- ong. “Basaha kuno ni, Amor,” matod niya.

“I hate hypocrites,” matod ni Amor nga ingon sa nagbasa.

“Pagtarong kuno, Amor.”

“Unsa man ni, gikan ba gyod sa imong kasingkasing?”

“Unya na tikaw tubaga pagkahuman nimog basa. Sige, basa na.”

“You are always in my heart,” matod ni Amor nga ingon sa nagbasa.

Nahikatawa si Winadingda lakip sa mga batan- on. “Daan pa gyod ko,” miingon si Winadingda.

“Ngano diay, Win?”

“Dili makakita ang tuo nimong mata.”

“Nganong nakahibawo ka man?”

“Dagko kaayo ang mga letra sa mga pu’ng nga akong gisuwat, apan di ka makabasa. Mora tuod kag nagbasa, apan lahi ra ang mga pu’ong nga imong gilitok.”

Ug gikuha ni Winadingda ang tuo niyang kamot nga gisampong niya sa walang mata ni Amor. Gibalhin niya ang papel ngadto sa tuo niyang kamot ug gipabantang sa walang mata ni Amor.

“Sige, basaha.” Misugo si Winadingda.

Nahanganga si Amor, apan walay tingog nga migawas sa iyang baba.

“Nabasa na nimo?” sukot ni Winadingda kang Amor.

“Imo ba lang kong gitiaw- tiawan, o nagdamgo ba hinuon ako?” matod usab ni Amor.

“Nagkinahanglan ka bang akoy mobasa para nimo?” Miyango si Amor. Apan sa paghana ni Winadingda sa pagbasa iya kining gidunganan:

“I love you!”

Ug nagkadungan sila paglitok sa ilang gibasa. Namakpak ang mga batan- on dungan sa pagsuliyaw. “Uy, mga boys and girls, wa pay pista; ayaw usa mog suliyaw. Unya na lang inigbuto sa kuwetes, he- hehe…” ni Amor pa ngadtos mga batan- on. Ug nganha kang Winadingda, miingon siya: “Nadungog mo ba?” “Ang unsa?” suna ni Winadingda.

“Ang hunghong sa akong kasingkasing.”

“Unsa may giingon?”

“Salamat kuno.”

“Sa unsa man?”

“Kay sa kataposan nakakita ka ra gyod sa akong nakita ug wa na makakita sa nakita sa tanan.”

“Salamat sab, Amor. Salamat sa imong sakripisyo. Salamat sa imong mata.”

Misud- ong si Winadingda kang Amor, ug nakita niya dili ang kalaksot niini kondili ang masanag nga kaanindot sa gugma.

Ug ang mga batan- on nanagpahiyomay samtang ang duha ka bida naggunitay sa ilang mga kamot.

( KATAPOSAN)